Czym są te leje i dlaczego nie ma zagrożenia dla mieszkańców Sławkowa?

Zapadliska w rejonie powiatu olkuskiego, których pojawianie się w ostatnim czasie jest coraz częstsze, nie są jednak niczym nowym. Lej, o którym stosunkowo głośno było na początku 2022 roku, powstał na terenie byłego obszaru górniczego „Pomorzany III” i dokładnie w miejscu zapadliska z 1982 roku, gdzie wówczas doszło do niekontrolowanego zawału skał stropowych. Większość powstających zapadlisk jest związane z prowadzoną do 1995 roku eksploatacją górotworu w tak zwanym systemie „na zawał”. Tereny między Bolesławiem i Hutkami to jedyne miejsce, w którym eksploatacja była prowadzona tak blisko domów. Pozostałe obszary znajdują się znacznie dalej od budynków, stąd większość zapadlisk, jaka powstaje, zlokalizowana jest na ogół na terenach leśnych.

- Z informacji posiadanych przez urząd miasta wynika, że w związku z sytuacją Zakłady Górniczo-Hutnicze Bolesław powołały zespół ds. eksploatacji zawałowej, którego zadaniem jest bieżące analizowanie możliwości występowania deformacji powierzchni ziemi – mówi Maksym Pięta, pełnomocnik burmistrza Sławkowa ds. ochrony środowiska. – Podnoszenie się poziomu wód zatapianej kopalni „Olkusz-Pomorzany” powoduje wypełnienie historycznych i współczesnych wyrobisk górniczych. Przewiduje się, że większość zagrożeń związanych z występowaniem ewentualnych deformacji ciągłych (ugięcia) i nieciągłych powierzchni terenu ma ustać w momencie wypełnienia się leja depresji powstałego wskutek prowadzonej przez ZGH Bolesław przez kilkadziesiąt lat eksploatacji – dodaje.

Z końcem 2020 roku kopalnia „Olkusz-Pomorzany” została postawiona w stan likwidacji. Proces likwidacji prowadzony jest w oparciu o plan ruchu likwidowanego zakładu górniczego zatwierdzony przez dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Krakowie.

- Danych na temat nieciągłych deformacji terenu dostarczać mogą także klasyczne metody geodezyjne, w tym takie jak LIDAR, które pozwalają na oszacowanie skali tego typu zjawisk post factum, bądź mogą być pomocne przy przewidywaniu prawdopodobieństwa ich wystąpienia – wyjaśnia Maksym Pięta. Tego typu dane do analiz wykorzystuje także urząd miasta w Sławkowie. Służą one urzędnikom Referatu Ochrony Środowiska i Gospodarki Odpadami między innymi do pozyskiwania informacji o ukształtowaniu terenów mających wpływ na przepływy wody, analiz środowiskowych, są pomocne także przy wykreślaniu form rzeźby terenu i w analizie danych kartograficznych i geologicznych.

Mapa LIDAR wygenerowana dla terenu Michałowa - widoczne zabudowania i teren ZWM (kolor pomarańczowy)

Te dane, przy zestawieniu ich z danymi geologicznymi i tymi związanymi z działalnością górniczą wskazują, iż na terenie Sławkowa problem powstawania zapadlisk związanych bezpośrednio z eksploatacją nie istnieje, gdyż nie była w Sławkowie prowadzona przez ZGH Bolesław działalność górnicza.

Wybierając się na grzyby czy na spacer do lasów w rejonie Olkusza czy Pustyni Błędowskiej należy jednak zachować szczególną ostrożność. Widząc uginające się drzewa czy dziury w ziemi o charakterze zapadliskowym nie wolno pod żadnym pozorem zbliżać się do nich. Nadleśnictwo Olkusz apeluje o korzystanie ze specjalnej aplikacji na telefony komórkowe. Można ją pobrać TUTAJ. W aplikacji znajduje się aktualizowana na bieżąco lista rejonów, których dotyczy zakaz wstępu.